Svake godine, pa tako i ove, osobe koje se nalaze u beskućništvu nemaju gde da borave tokom letnjeg perioda godine, a s obzirom na to da su temperature sve veće, ovo postaje još jedan od mnogih problema sa kojima se susreću. Gotovo iste probleme, sa kojima se susreću i ljudi u beskućništvu, jesu i ljudi bez imovine, prihoda, porodične i druge socijalne podrške, koji žive na marginama društva u apsolutnom siromaštvu i koji su, takođe, deo najranjivije kategorije društva.
Većina ljudi koji žive u beskućništvu nema potrebne dokumente, pa tako ni zdravstvenu, a ni socijalnu zaštitu. Osim toga, oni ostaju nevidljivi za državu, te isključeni iz popisa stavovništva, a prihvatilišta, gde mogu da potraže privremeni smeštaj, imaju svega nekoliko mesta.
Foto: Pixabay
Centar za socijalni rad Novog Sada svake godine, tokom zimskog perioda, obezbedi prenoćište za one koji nemaju krov nad glavom, odnosno montažne objekte koji su otvoreni od novembra tekuće do kraja aprila naredne godine. Iako preko potrebni, kapaciteti tih objekta su mali, te iznose ukupno 35 mesta, od kojih je 28 mesta namenjeno muškarcima, dok se na drugoj lokaciji nalazio objekat sa sedam mesta namenjenih ženama. Kako navode iz Centra za socijalni rad, usluge noćenja mogle su da koriste osobe bez krova nad glavom, bez primanja i porodične podrške koje su imale potrebu za hitnim zbrinjavanjem. Takođe, za korišćenje tih usluga nije potrebna dokumentacija već je dovoljno da se osoba obrati Centru za socijalni rad i zatraži pomoć, nakon čega sledi stručna procena, a potom i procena drugih socijalnih potreba, navodi koordinatorka stručne ekipe iz Centra za socijalni rad Novog Sada Katarina Stolić:
„Stručnom procenom socijalnog radnika i psihologa procenjuje se da li je usluga adekvatna i izdaje se uput za korišćenje usluge noćenja. U toku 2023. godine uslugu noćenja koristilo je 43 beskućnika. U toku 2022. godine uslugu je koristilo 39 beskućnika. Sa korisnicima se nakon usluge hitnog zbrinjavanja dalje radi na proceni drugih socijalnih potreba, pruža pomoć prilikom izrade lične dokumentacije, materijalna pomoć u vidu novčanih davanja, psihosocijalna podrška, podrška u ostvarivanju drugih prava, kao i upućivanje na druge usluge dostupne u lokalnoj zajednici.“
Nakon zimskog perioda, dolaze topliji dani, a sa njima i visoke temperature. Tada osobe u beskućništvu ponovo borave na ulici, a spas od visokih temperatura obično pronalaze u parkovima ili kraj reke, što ističe i žena koja se i sama nalazi u apsolutnom siromaštvu i često boravi na ulici:
„Objekti u kojima mogu da borave beskućnici često su prepuni, a kada dođe toplije vreme oni često borave u parkovima, kao što je to Dunavski park. Leti obično borave pored Dunava, gde i sama neretko boravim.“
Dešava se i da, iz različitih razloga, osobe koje se nalaze u beskućništvu, ne žele da potraže pomoć, zbog čega je teško utvrditi koliko ih tačno ima. U okviru terenskog rada, Centar za socijalni rad pružio je pomoć osobama koje se nalaze van sistema socijalne zaštite, a usluge individualnog socijalnog rada i psihološke podrške dobilo je 54 beskućnika, što potvrđuje koordinatorka stručne ekipe Katarina Stolić:
„U okviru terenskog rada u direktvom kontaktu sa korisnicima, koji su van sistema socijalne zaštite, pružaju se usluge individualnog socijalnog rada, psihološka podrška, informisanje o dostupnim uslugama i pravima, kao i podela informacija za beskućnike sa adresama i telefonima gde se i koje usluge mogu dobiti. Stručni radnisici su u toku 2023. godine pružili usluge individualnog socijalnog rada i psihološke podrške za 54 beskućnika, koje su zatekli na ulicama Novog Sada, informisali ih o pravima i uslugama dostupnim u lokalnoj zajednici koje mogu koristiti kako bi ublažili kriznu situaciju u kojoj se nalaze, dok je u 2022. godini ovu uslugu dobilo 50 korisnika.“
Iako nije pravilo, podaci govore o tome da su usluge prenoćišta, u najvećoj meri, koristile osobe muškog pola, srednje starosne dobi, što potvrđuje i Katarina Stolić:
„Ukoliko govorimo o profilu korisnika, možemo reći da su u znatno većem broju muškarci, u poređenju sa ženama, srednje životne dobi, koji dominantno imaju problem sa zloupotrebom alkohola i psihoaktivnih supstanci.“
Portal „Insajder“ objavio je, 2022. godine, podatke istraživanja koje je sprovedeno u saradnji Omladinskog centra „CK13“ i sociološkinja Ane Bilinović Rajačić i Jovane Čikić, a koje je obuhvatilo 35 novosadskih beskućnika ili osoba koje su u riziku od beskućništva. Istraživanje je pokazalo da profil novosadskog beskućnika čini 80 odsto muškaraca koji se najčešće nalaze bez krova nad glavom, dok se žene najčešće nalaze u situaciji „neadekvatnog stanovanja ili nesigurnog stanovanja“. Takođe, navodi se i da i da je njihovo odrastanje, u većini slučajeva, obeleženo različitim traumatičnim događajima, kao što su to nasilje, svađe, razvodi, devijantno ponašanje roditelja, zanemarivanje od stranje roditelja ili pak smrti jednog ili oba roditelja.
Osim nedostatka materijanih i novčanih sredstava za život, jedan od najvećih problema sa kojima se ljudi u beskućništvu susreću jeste i problem mentalnog zdravlja. Nakon što se nađu u određenom problemu, mnogi od njih poprimaju takozvani „mentalitet beskućništva“ što ih čini ranjivim i dovodi do toga da iz takve situacije ne vide izlaz, ističe iz neformalnog udruženja „Ruka za druga“ Erika Sabljov:
„Jedan od najvećih problema za samu osobu i njenu ličnost jeste taj psihički momenat, gde ona poprima taj mentalitet beskućništva. Mi vidimo da su to ljudi koji su pali u depresiju, gde nisu imali razumevanje supružnika, nekada su napravili neku grešku, ostali su bez posla, možda su i nekada bili agresivni, te završavaju na ulici. Većina njih ima svoju porodicu, međutim, dešava se da ih i sami odbace zbog određenog bola, traume ili bolesti zavisnosti. Ljudi koji dođu u tu tačku pada u depresiju ne mogu iz toga da vide izlaz. Dešava se da tada menjaju svoju dosadašnju perspektivu, te ne vide svoju budućnost i sve ono što ona donosi, gube volju za životom i ne vide razlog zašto bi iz toga izašli.“
Građani koji žele da pomognu onima koji se nalaze u nevolji to mogu učiniti tako što će ih uputiti na Centar za socilajni rad, Narodnu kuhinju Crvenog krsta u Novom Sadu ili pak da, ukoliko su u mogućnosti, doniraju garderobu, hranu, sredstva za higijenu i druge neophodne stvari neformalnim udruženjima koja pružaju pomoć osobama koje žive na marginama društva.
Nema komentara